Verlies elkaar niet als polarisatie dichtbij komt

Kort geleden ontving ik in de Rotterdamse Arminiuskerk Fred Westerbeke, politiechef van de eenheid Rotterdam.  Over politie en polarisatie.  Precies op het moment dat de media-boodschap van SIRE over polarisatie van start ging. Stevige discussies over klimaat, vluchtelingen en vaccinaties zijn prima, maar vraagt SIRE zich af, ‘ben je nu een discussie aan het winnen of elkaar aan het verliezen? Verlies elkaar niet als polarisatie dichtbij komt’.

Een mooie boodschap, onmiddellijk uit te breiden met het thema geloof, ook bij de remonstranten. Verlies elkaar niet als polarisatie dichtbij komt.  

Nuance, twijfel, vragen aan het woord laten

Hoe actueel, maar ook, hoe remonstrants kan een SIRE-boodschap zijn. Twee jaar geleden verscheen een Remonstrantse bezinningsbrief met als titel: Ik laat je niet alleen, over polarisatie en het vergeten wij. Inclusief een oproep van de Rotterdamse politie om de nuance in het maatschappelijk debat te bewaren en het brede midden te versterken. Dat midden is vaak niet hoorbaar te midden opinies die in de (sociale) media krachtig geventileerd worden over van alles en nog wat.  Als het gaat om polarisatie hebben politie en remonstranten vergelijkbare zorgen. Ze zoeken naar mogelijkheden om de nuance, de twijfel, de vragen aan het woord te laten. Bij de remonstranten is dat overigens een heel oud verlangen. Het dateert van hun ontstaan in het sterk gepolariseerde godsdienstige klimaat van het begin van de 17^e eeuw.

Een opinie is geen identiteit

Polarisatie is niet per definitie verkeerd, Het gaat de verkeerde kant op als opinies en identiteiten met elkaar samenvallen en jij 100% deugt en die ander 100% niet (zie theoloog Borgman in Trouw op 29 januari). Je bént je opinie toch niet? Voor je opponent geldt hetzelfde.

Natuurlijk zeggen stevige overtuigingen iets over wat je belangrijk vindt in het leven, over wie je bent, kortom, over je identiteit. In onzekere tijden worden we graag in die identiteit bevestigd. Maar… identiteit is altijd in beweging, of het nu gaat om een land, een kerk of een individu. Je identiteit ontwikkelt zich mede in contact met andermans opvattingen, in ontmoetingen aan de bubbelende echoput van je eigen gelijk voorbij.

Arminius zei het 400 jaar geleden al

Zou Jacobus Arminius (1560-1609) dat bedoeld hebben toen hij in het gepolariseerde klimaat van zijn Leidse universiteit het volgende aanbeval:

Laten we onszelf eens verplaatsen in de positie van een tegenstander, en laat hem op zijn beurt onze kenmerken overnemen. We zouden dan wel eens tot het inzicht kunnen komen dat juist de persoon van wie we dachten dat hij dwaalde, ons door God gegeven is opdat wij uit  diens mond waarheden leren kennen die ons tot nu toe onbekend waren (naar vertaling S. Vuyk)

Een uiterst actueel advies uit 1606. Ik zou zeggen, probeer het eens. Zodat we elkaar niet verliezen als polarisatie dichtbij komt…