Wanneer ga jij eigenlijk op weg? #advent

Het kwam als vanzelf naar mij toe gewandeld: het ‘Klein Pelgrimsboek, teksten voor onderweg’ van Herman Andriessen. Dat ging zo: mijn overburen zijn aan het verhuizen van een groot huis naar een veel kleiner appartement. Naarstig zoeken ze voor alle spullen die niet mee kunnen een bestemming. Ook boeken. Neem er maar eens afscheid van! Toen ik even binnenliep om te vragen hoe het ging, lag er al een stapeltje theologische boeken voor me klaar. In dat stapeltje bevond zich –bijna als geroepen- dit kleine pelgrimsboekje.

Meteen in hoofdstuk één raakt deze zin het hart: ‘Vertrekken is nog niet gaan. Het is tasten naar schreden’. De liturgische commissie van de Remonstranten in Lochem en Zutphen omarmde het meteen als leid-zin voor de komende kerkdiensten in de adventsperiode.

Eerste stappen

Het zinnetje doet je je afvragen wanneer je eigenlijk vertrekt – wanneer je besluit op pad te gaan, wanneer je pelgrimage eigenlijk begint. Wat behelzen die eerste stappen? Die eerste stappen zijn misschien wel de innerlijke dialoog – het gesprek dat je vanbinnen met jezelf voert- omdat je iets gewaar geworden bent van binnen.

Bijvoorbeeld: je voelt dat je naar iets of iemand verlangt, het gevoel wordt sterker en het trekt je aandacht. Zo zeer zelfs dat je gaat voelen dat je er iets mee moet. Maar ja: je hebt geen geld, geen tijd of je bent gebonden aan iets of je vindt het eng of schaamtevol om je verlangen uit te spreken. De innerlijke dialoog zoemt door hoofd en hart. Je realiseert je dat je verlangen zo sterk is dat je een eerste stap moet zetten: op een nieuwe weg. Of het nu over liefde of over scheiden gaat, over verhuizen of blijven, over kopen of daarvan afzien, over een sabbatical of doorploeteren, over het oude pad vervolgen of een nieuwe weg inslaan.

‘Nee is ja’

Weet je dat als je ‘nee’ zegt tegen iets, dat dat ook een’ ja’ is voor iets anders? Als ik bijvoorbeeld ‘nee’ zeg tegen door ploeteren, dan betekent dat een ‘ja’ voor ontspanning, rust en loslaten. Als ik ‘nee’ zeg tegen een niet-werkende relatie dan betekent dat een’ ja’ voor mezelf, ook een ‘ja’ voor alleen verder gaan, een ‘ja’ voor eigen psychisch welzijn, een ‘ja’ voor nieuwe kansen.

Laat het in je binnenste gesprek niet alleen blijven bij ‘nee’ zeggen. Je zou kunnen blijven hangen in een ‘nee-gativiteit’, in je afzetten en niet meer willen. Ga zoeken naar het ‘ja’ wat er aan je ‘nee’ verbonden is en koers dáár op; op het ‘ja’ wat je wilt verwerven of beschermen of ontwikkelen. Het leert je op een positieve manier anders te kijken, en in een ander licht de eerste stappen te kiezen op de weg van verandering.

Anders kijken

Echt anders durven kijken – ik moet denken aan Maria van Nazareth. Zij kreeg dóór dat ze in verwachting was, ze was niet getrouwd. Haar toestand zou een enorme schande betekenen voor haar en haar familie. In plaats van dat zij zich verschuilt en zich uit schaamte tegen de muur wegdrukt, staat zij op en ze zingt luid een lied waarin ze uitroept dat het kind dat ze draagt een bijzonder kind is waar de wereld nog van zal hóren. Dit lied kennen we als Het Magnificat. Zo overstijgt ze het oordeel van anderen. Ze vertikt het om zich de schande aan te laten praten. Ze is trots op het kind dat komt. Een staaltje van enorme Geestkracht, waarin zij het maatschappelijke ‘nee’ omkeert in een volmondig ‘ja’ voor haar kind. Ze was er niet alleen in. Josef heeft haar door dik en dun gesteund met zijn stille zorg en loyaliteit.

Ik denk eigenlijk dat Jezus een groot deel van zijn inspiratie en geestkracht te danken heeft aan deze twee bijzondere ouders, die het lef hadden om te kiezen voor hun kind en het heersende burgerfatsoen aan hun laars lapten. Anders kijken doet anders op weg gaan, doet je kiezen tot andere ongebruikelijke stappen op een nieuwe weg. Ik wens u allen een mooie reis door de Advent toe.