We staan iedere dag op #40dagen

Er is een gesprek dat mij heel erg bijgebleven is. Ik was in de dertig en sprak met een bevriende katholieke theoloog over zijn ziekte, aftakeling en naderende dood. Hij was ouder dan ik maar nog lang niet op de leeftijd waarop dood als logisch en natuurlijk voelt. Hij zei: “Ik geloof niet in een leven na de dood. Al die hemelse koren… voor mij hoeft zo’n leven niet.”

Ik was verbaasd, kon het niet goed plaatsen. Hoort het geloof in opstanding uit de dood niet tot de kern van christelijk geloven? Wat blijft er van geloof over als er geen opstanding zou zijn, hoe je je die opstanding ook mag voorstellen? Dan krijgt de dood toch het laatste woord!?

Dankbaarheid voor het leven

Hoe ouder ik word, hoe meer kan ik me in het levensgevoel inleven van mijn inmiddels overleden katholieke vriend. Ik leid een rijk en vol leven. Ik wil nog lang niet dood maar als het zou moeten, voel ik vooral dankbaarheid – voor wat mij gegeven is en wie mij gegeven zijn, voor wat ik heb gedaan, bereikt en geleerd. Als ik zou moeten sterven en het daarmee klaar zou zijn, heb ik er vrede mee. Een leven na de dood klinkt mij als een prachtig en onvoorstelbaar avontuur in de oren, maar als het niet zou bestaan, is het voor mij ook goed.

Leven na de dood, opstanding, het eeuwige leven – er is een heleboel over geschreven: Het eeuwige is niet pas later en ergens daar, in een hemel. Het is nu al aanwezig, hier onder ons. En opstaan doen wij nu ook al. Het leven gaat met vallen en opstaan en in ieder opstaan is ook de opstanding aanwezig.

Deze regels schrijf ik in de week na het overlijden van Aleksej Navalny. Een man die zijn leven gegeven heeft voor een vrij en humaan Rusland. Hij heeft zijn strijd verloren. De wrede, brute, monsterlijke kracht van een tiran heeft gewonnen…Gisteren, de derde dag na zijn dood, popte de gedachte ineens bij mij op – wat zou het geweldig zijn als hij vandaag, op de derde dag, uit de doden zou opstaan en aan zijn volgelingen verschijnen…

Verlangen naar gerechtigheid

Meteen vond ik die gedachte kinderlijk en ook grappig. En ik vond het jammer dat ons leven niet op deze manier in elkaar zit. Maar ik voel wel heel sterk dat achter mijn kinderlijke gedachte mijn verlangen naar gerechtigheid schuilt. Het verlangen dat het goede het wint van het kwaad. Dat de dictators niet wegkomen met hun ten hemel schreiende praktijken.

In zijn wezen en in zijn kern gaat opstanding uit de doden voor mij over gerechtigheid. Over recht doen aan hen die in dit leven ten onder gaan aan onrecht, geweld en onderdrukking. Ik weiger te geloven dat het kwaad het laatste woord heeft over hun leven. Opstanding gaat voor mij over de liefde en de koestering die ik de slachtoffers toewens.

Loslaten

Het neemt niet weg dat sterven een weg is van loslaten. Loslaten van het lichaam, loslaten van mensen, loslaten van alles wat vertrouwd was. Sterven betekent alles loslaten wat ons bekend was, is een sprong in het onbekende. Wij weten niet of ons daarna iets te wachten staat, en zo ja wat het dan zou zijn.

De opstanding is wat mij betreft vooral een belijdenis die ook mij kracht geeft om vanuit een heilzaam perspectief te leven: zij die te vroeg zijn gestorven, verpletterd door onrecht en geweld, zij hebben niet voor niets geleefd. Zij worden niet vergeten. Gods liefde omringt hen, hoe onvoorstelbaar het voor ons ook mag zijn.