Cursus: Leren van Luther

CURSUS LEREN VAN LUTHER 2020-2021
Spiritualiteit in de Lutherse traditie

Voor wie zich wil verdiepen in geloofsvragen is er al een aantal jaren de cursus Leren van Luther. Elk jaar met een ander thema. Dit jaar is het thema ‘spiritualiteit’. Bij de spiritualiteit draait het om het beleven en beoefenen van het geloof. Wilt u zich daar eens in verdiepen, met elkaar over spreken en van theologen leren dan is deze cursus iets voor u. Spiritualiteit is een veelomvattend en een beetje vaag en zweverig woord geworden. Spiritualiteit gaat om de persoonlijke ervaring van het bovennatuurlijke, het hogere, het geestelijke. Hoe spiritueel bent u?

Verschillende aspecten van spiritualiteit komen in deze cursus aan bod. Deze cursus is voor deelnemers uit alle kerken en voor belangstellenden. Uiteraard houden we rekening met de maatregelen vanwege de coronapandemie en is er voldoende ruimte voor een passende afstand van 1,5 m. Daarnaast wordt deze cursus ook online aangeboden.

Over de Cursus Spiritualiteit in de Lutherse traditie
We laten ons in deze cursus door Maarten Luther inspireren, maar niet alleen door hem. Velen kennen Maarten Luther als de hervormer, professor en theoloog. Daarvoor echter leefde Maarten Luther vijftien jaar als monnik (1505-1520). De kloosterlijke praktijken van gebed, Schrift-meditatie, verinnerlijking en zelf-reflectie is hij ook na zijn reformatorische wending blijven beoefenen.

Luther was een diep gelovig mens. Een geloofsleven vraagt ook om discipline en oefening. Spiritualiteit raakt aan het diepste van een menselijk leven. Het spirituele kan op heel verschillende wijzen worden gezocht en vormgegeven. Niet alleen via de weg van het gebed, de weg van verstilling en meditatie, maar ook in de weg van de liturgie en zelfs in de manier waarop we omgaan met lijden en verdriet. We kijken ook naar een spirituele omgang met de Schrift.

In deze cursus die vijf bijeenkomsten omvat, luisteren we niet alleen naar Luther, maar komen er ook andere inspiratiebronnen aan de orde.
We gaan in vijf bijeenkomsten op zoek naar de inhoud van vijf kernbegrippen van de spiritualiteit in de lutherse traditie:
I:                      Spiritualiteit van het bidden
II:                     Spiritualiteit van het vieren
III:        Spiritualiteit van het leven uit genade
IV:       Spiritualiteit bij de ervaring van het lijden
V:                    Spiritualiteit van de Schrift

LEREN VAN LUTHER 2020-2021

De cursusbijeenkomsten zijn op dinsdagmiddag en starten op 29 september 2020.

Over de Bijeenkomsten:
I: Spiritualiteit van het bidden. docent: prof. dr. Markus Matthias
Voor Luther was bidden niet vanzelfsprekend. Bidden mag dan door Teresa van Lisieux (in haar Histoire d’une Âme) zo mooi beschreven zijn als “het opwaarts bewegen van het hart”, maar hoe doe je dat precies? Wat voor gebedsvormen bestaan er en welke rol speelt het persoonlijk gebed in het proces van innerlijke groei? Op welke manier kan bidden je toenemend vertrouwd maken met God of het goddelijke? Hoe kunnen we de nabijheid van God ervaren ook al kunnen wij onmogelijk opklimmen naar Gods ideale wereld? Luther heeft hier spannende dingen over geschreven die we gaan lezen.

II: Spiritualiteit van het vieren. docent: ds. Willy Metzger
Liturgie is het geheel van gebeden, lezingen, ceremonieën en handelingen waarmee we bepaald worden bij de nieuwe werkelijkheid van God en diens heerschappij. In liturgie wordt niet alleen onze verbeelding geprikkeld maar nemen we ook fysiek deel in het zingen, in gezamenlijk gesproken gebeden, in staan en zitten, en in het zich heel bewust ‘in een ruimte’ bevinden. De schoonheid van die ruimte, de vertrouwde en soms vreemde klanken en beelden kunnen ons boven onszelf uittillen. Kerkmuziek en kerkliederen kunnen daarbij een belangrijke rol vervullen.

III: Spiritualiteit van het leven uit genade docent: ds. Louisa Vos.
Voor Luther is leven uit Gods genade een voortdurende spirituele oefening waarbij we leren hoezeer we Gods vergeving nodig hebben. In de boetepsalm 51 bidt David dat God zijn ogen moge afwenden van onze zonden. ‘Zonde’ is een leven dat op zichzelf gericht is: je meent dat je je leven geheel zelf in handen hebt, je bent volledig autonoom. Daarmee ontken je hoezeer alles wat wezenlijk is in je leven je geschonken wordt en hoezeer je afhankelijk bent van anderen en de Ander. Wij zijn gemaakt om lief te hebben en geliefd te worden. Naar God en andere mensen toe leven is wat de Schepper heeft bedoeld en dan merk je hoezeer je die genade nodig hebt en waarom we dagelijks om vergeving kunnen vragen.

IV: Spiritualiteit bij de ervaring van het lijden docent: dr. Theo van Willigenburg
Lijden kan het gevolg zijn van liefde (je lijdt het meest aan het verlies van wat je lief is), maar veel lijden komt ook voort uit natuurrampen en uit menselijk kwaad. Vooral dat laatste heeft Bonhoeffer moeten ervaren. Daarbij werd het hem duidelijk dat een spirituele weg van omgang met je eigen lijden ons dichter bij de kern van ons bestaan en bij God kan brengen. De Bijbel kent niet voor niets talrijke weeklacht-psalmen waarin God wordt bevraagd en waarin de bidder een innerlijke verandering doormaakt juist omdat hij huilend Gods presentie zoekt.

V: Spiritualiteit van de Schrift docent: ds. Susanne Freytag
In de protestantse traditie is de eerbiedige omgang met de Bijbel een belangrijke bron van spiritualiteit. Lutheranen in Duitsland kennen een Tageswort (bijbelvers voor de dag) en een Monatsspruch. En niemand zal ooit het vers vergeten dat hij of zij bij de doop heeft meegekregen. We verkennen verschillende vormen van bijbellezing: van de Lectio Continua (waardoor je vertrouwd raakt met de wonderlijke wereld van de Bijbel) tot aan Lectio Divina (‘herkauwend’ lezen) en bibliodrama (je identificeren met een bepaald personage). Wie ‘in de Bijbel’ leeft zal, zoals Luther het heeft gezegd, “verzadigd en dronken worden” van de vele Paasdaden van God en de belofte van het heil in Christus.

Over de Docenten
Ds. Susanne Freytag was vanaf 1996 verbonden aan de Evangelisch-Lutherse gemeente Groningen. Vanaf september 2016 dient zij de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zuid-Nederland. Zij was vele jaren lid van de Evangelisch-Lutherse synode en van de generale synode.

Prof. dr. Markus Matthias studeerde theologie en germanistiek in Göttingen, Tübingen, Jerusalem en Strasbourg, promoveerde in Erlangen (Habilitation in Halle a. S) en is sinds 2008 hoogleraar Lutherana aan de Protestantse Theologische Universiteit (nu gevestigd in Amsterdam en Groningen).

Ds. Willy Metzger is predikant van de Evangelisch-Lutherse Gemeente het Gooi in deeltijd. Hij studeerde theologie in Heidelberg en Amsterdam en kwam vanwege de studie theologie in 1987 naar Nederland. Naast zijn werk als predikant is hij in dienst van de Universiteit van Amsterdam, als consultant voor ICT in Onderwijs en Onderzoek.

Ds. Louisa Vos is predikant van de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zutphen en Twente. Ze is lid van de Evangelisch-Lutherse Synode en voorzitter van het convent van predikanten en kerkelijk werkers, en op basis daarvan lid van de theologische commissie van de Evangelisch-Lutherse Synode. Tevens is zij als GZ-psycholoog werkzaam in de verslavingspsychiatrie.

Dr. Theo van Willigenburg studeerde theologie en filosofie en promoveerde in Utrecht. Hij is emeritus hoogleraar wijsgerige ethiek en thans verbonden als onderzoeker aan de faculteit Religie en Theologie van de Vrije Universiteit. Daarnaast is hij cantor in de Lutherse Kerk van Apeldoorn.

CURSUSLOCATIE
Eindhoven: Dommelhoefkerk Dommelhoefstraat 1A, 5613 EL Eindhoven
contactpersoon: ds. Susanne Freytag ds.freytag@lutherszuidnederland.nl 06 439 552 83

Rooster Leren van Luther 2020-2021
Eindhoven: op de dinsdagmiddagen 29 september, 13 oktober,

27 oktober, 10 november, 24 november.
Tijd: 14:30 – 16.00 uur

Online: op 17 november, 08 december, 12 januari, 02 februari,

09 februari.
Tijd: 19:30 – 21.00 uur
Minimale deelname van de cursus is 8 deelnemers.
Kosten: Cursus op locatie: € 20,- (inclusief reader die tijdens de eerste bijeenkomst wordt uitgereikt)

Aanmelden voor de cursus
Wilt u zich aanmelden voor de cursus stuur dan een e-mail (of bel) naar de contactpersoon. De kosten van de cursus kunt u contant betalen op de eerste bijeenkomst.

Aanmelding voor de online (zoom) bijeenkomsten via:
lerenvanluther@gmail.com
Naam, adres en telefoonnummer doorgeven. Het cursusgeld voor de on-line cursus: € 12,50 (Reader met rekening wordt toegestuurd)

BIJBELKRING DO-RE-LU

Ook dit najaar verzorgen de predikanten ieder een avond in een reeks bijbelkringen. De eerste is op dinsdag 24 november. Aan de hand van